Accessibility


Font sizing

Contrast

Monochrome

Sign up to ITMA Archive

Signing up to the ITMA archive provides the ability to save content you find across the site and access directly from your own dashboard.

Register now

Login

Cailín deas crúite na mbó, song

Collected by Séamus Ennis from Vail Bheairtle Ó Donncha (Vail Bheairtle), 1898-1981

Cailín deas crúite na mbó, song / Caitríona Ní Cheannabháin, singing in Irish

Cailín deas crúite na mbó, song, handwritten by Séamus Ennis, CBÉ 1280: 135-137

Cailín Deas Crúite na mBó

Bean a bhí ann ‘sa tsean-aimsir agus bhí sí a’ bleaghan bó ar chúl sconnsa agus bhí sí ‘góil ‘Cailín D.C. na mBó’ agus bhí an t-amhrán gáirsiúil. Bhí sagart a’ guil a’ bóthar agus sheas sé ‘g éisteacht léi. Nuair a bhí ’n t-órán críochnuighthe ‘ci ghlaoidh sé amach uirthe ‘gus chuir sé ge bhreithiúnas aithrighe uirthi bheith ag a‘ bPobal an chéad Dónach eile, bráithlín gheal a bheith síos go talth’ uirthe, píosa dhe chráimh capaill in-a béal seasa’ ‘ndoras a’ tséipéil go mbuailfeadh chuile dhuine ghothadh isteach nó ‘mach smugairle uirthe agus dúirt sí go mbeadh. Bhí Bráthair in-a chomhnuidhe comhgarach di agus chuir sé fios uirthe agus chua sí go dtí é, agus d’iarrtha sé dhi a’ ra’ sí go maith a’ tóigeáil órán. Dúairt sí go raibh. D’árrtha’ bráthair a’ t-órán agus seo mar a duairt sé:

 

Éirígí ‘pheacaí ‘gus músclaí agus cuimhrígí ar Eón Mhac na h-Óigh

Ná smaoinígí ar pheacaí na drúise nó ar mhealladh gach cúilfhinnín óg,

Ach blaoigí ar na h-Aingle ghár gcumhdach ‘s ar ár mbáinríoghan bhreagh curtha na nGlór

Ná’r bhreagh dhúinn mar charaid í lá ‘n chúntais

Ná cailín deas cnóidhte na mbó.

 

Tioca’ mac Muire ghá’r bhféachaint

‘Sa chlann bhocht ag Éansall(?) aniar

Teannaigí lióm is céad fáilte

Gon chathair a gheáll m’athair díb.

An Mhaighdean bhreagh bharramhail ‘tá láidir

Mo ghrá thú ‘s tú áilleacht gach ciall

‘S tú mo chongna’ agus our-láimh na práinne

Ag [Agus? RÓ] molaimuid go h-árd ainm Chríost.

 

Tioca’n an t-árd-phríonnsa gan aimhreas

Chun breithiúnas  a thóirt ar gach naomh

Ní leanaim gá’r cumú ná gá gcúmfar

Nach dtiocaí annsiúd le n-a ghlóir.

Tréicí an fhairrige bhrúidiúil

Agus silthe gach neon-charraig bréan (sic)

‘S nuair a shínfheas a’ t-aingeal an trónfid (trumpet)

Beidh gach anam in-a chomhcholainn fhéin.

 

Nach truagh liom lucht drannaim agus dróise

Lucht meisceóireacht trúm agus póit

Ag éirighe ar maidin Dé Dóna’

Agus a’ spalpadh na miúne [?mionnaí RÓ] ag tigh’n óil

Ná failígí t-Aifreann ar aon chor

Níl sólás ar a’ saoghal seo níos fearr

Ach molaimíd míle ‘gus céad buachas[?buíochas RÓ]

Leis a’ tÉan-Mhac a d’fhuiling a’ Pháis.

 

(ó n-athair).    Ó Val Bheartla Ó Donnchú

Dubhairt an sagart léithe nuair a tháinic sí ag a’ bPobal an t-órán a rádh agu,s duairt sé ‘pé brí cé mhúin fios do ghroithe dhuit mhúin sé go maith dhuit é, ach beannacht duitse’ deir sé ‘agus mallacht go bhéal do mhúinte’.

Nóta  le hathscríobh an cheoil:

Scríobh Ennis ‘(Ón duine céadna)’ le nodaireacht an cheoil, is é sin Vail Bheairtle Ó Donncha.